Problemy dzieci i młodzieży, jak pomóc

Coraz więcej dzieci i nastolatków zmaga się z problemami psychicznymi, które wymagają specjalistycznej pomocy.

Problemy ze snem, trudności z koncentracją czy brak energii mogą być sygnałem, że Twoje dziecko potrzebuje wsparcia.

Jak je rozpoznać i kiedy sięgnąć po pomoc psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry, dowiesz się z naszego poradnika.

Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest ważnym aspektem ich prawidłowego rozwoju oraz funkcjonowania w społeczeństwie. Trudności emocjonalne i zaburzenia psychiczne wpływają negatywnie na zdrowie naszych dzieci i utrzymywanie dobrych relacji z rówieśnikami.

 

Ponadto dzieci i młodzież z zaburzeniami zdrowia psychicznego częściej osiągają słabsze wyniki w nauce, co jeszcze bardziej pogłębia problemy. Przyjmuje się, że na całym świecie 1 na 7 (14 proc.) osób w wieku 10-19 lat doświadcza zaburzeń psychicznych.*

 

*Raport UNICEF „The State of the World’s Children 2021″

 

 

– Jeśli dziecko nie ma odpowiedniego wzorca w najbliższym otoczeniu to jest mu bardzo trudno w prawidłowy sposób budować relacje z innymi. Zanika kultura spędzania ze sobą czasu i dzięki temu poznawania siebie, dlatego tak ważna jest w tym obszarze systematycznie prowadzona profilaktyka. Bardzo często podczas różnych spotkań młodzież mówi do nas dorosłych, abyśmy im pomogli, wspierając i dając odpowiednie narzędzia, żeby umieli radzić sobie z wyzwaniami, jakie niesie codzienność – zwraca uwagę dr n. med. Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

 

 

 

Zdrowie psychiczne według WHO

Zdrowie psychiczne, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jest jednym z podstawowych elementów ogólnego zdrowia. Oznacza nie tylko brak zaburzeń czy choroby, ale także:

 

potencjał psychiczny, umożliwiający zaspokajanie swoich potrzeb, osiąganie sukcesów, czerpanie radości i satysfakcji z życia

zdolność rozwoju, uczenia się, radzenia sobie ze zmianami i pokonywaniem trudności

sprzyja nawiązywaniu i utrzymywaniu dobrych relacji z innymi ludźmi oraz aktywnemu udziałowi w życiu społecznym.

 

 

Trudne emocje, jak je rozpoznać?

Dzieci często nie potrafią w odpowiedni sposób wyrazić słowami co im dolega, z czym sobie nie radzą, dlatego uciekają m.in. w zachowania, które mają zwrócić na nie uwagę dorosłych lub rówieśników. Wielu rodziców czy opiekunów nigdy nie pomyślałoby, że dziwne postępowanie ich dzieci może być początkiem kryzysu psychicznego.

 

Objawy bowiem często przypominają wejście w burzliwy okres dojrzewania. Dlatego tak ważne jest, aby być czujnym i nie bagatelizować żadnych niepokojących symptomów.

 

Zdrowie na pierwszym planie

Jak rozpoznać kryzys psychiczny u dziecka lub nastolatka? Jak reagować, kiedy widzimy niepkojące objawy takie jak drażliwość, zmiany nastroju, problemy ze snem czy nawet myśli samobójcze? Jak zbudować bezpieczną relację z dzieckiem i gdzie szukać pomocy? Rozmawialiśmy o tym z dr n. med. Aleksandrą Lewandowską - konsultant krajową w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

Co powinno Cię zaniepokoić?

Wczesne rozpoznanie objawów problemów psychicznych jest bardzo ważne, aby zapewnić dziecku odpowiednią pomoc. Warto zwrócić uwagę na zmiany w codziennym funkcjonowaniu dziecka, które mogą być wskazówką, że coś niepokojącego dzieje się w jego świecie emocji i myśli.

 

Zwróć uwagę czy u Twojego dziecka występuje któryś z poniższych objawów:

 

stres i obniżony nastrój:

smutek

przeciążenie

napięcie

zaburzenia odżywiania:

zajadanie stresu

brak apetytu

stosowanie restrykcyjnych diet

somatyczne:

bóle głowy, stawów, pleców, brzucha

przyspieszone bicie serca

potliwość

drżenie rąk

zaburzenia snu:

bezsenność

poczucie ciągłego zmęczenia

nadmierna senność

gorsze wyniki w szkole i spadek zaangażowania w naukę

wycofanie się z kontaktów społecznych

agresja

płaczliwość

nadpobudliwość

drażliwość

wybuchowość

problemy dotyczące relacji z otoczeniem

łamanie prawa, wandalizm

używanie substancji psychoaktywnych

zachowania autodestrukcyjne

nadużywanie alkoholu, narkotyków i innych substancji uzależniających

okaleczanie się

myśli i próby samobójcze.

 

 

- Zacznę od bardzo ważnego komunikatu do dorosłych: bądźcie uważni na potrzeby swoich dzieci i dbajcie o relacje z najbliższymi, bo jeśli nie ma tego fundamentu, to niestety rodzic nie zauważy znaczących sygnałów, które go powinny zaalarmować, jeśli chodzi o zdrowie i funkcjonowanie dziecka. A sygnałów jest bardzo wiele. Każda znacząca zmiana zachowania czy samopoczucia lub utrzymująca się i nieprzemijająca w czasie, powinna nas zaniepokoić, ale żeby rodzic zareagował musi znać i mieć bezpieczny kontakt ze swoim dzieckiem, wtedy jest to możliwe. Zatem, jeśli moje dziecko sprawia wrażenie smutnego, nieobecnego, ma problemy z nauką, unika kontaktu z rówieśnikami ale również z rodziną, ma problemy ze snem, z apetytem, zgłasza często różnego rodzaju dolegliwości somatyczne, albo było lękowe, nieśmiałe a ku zdziwieniu wszystkich stało się duszą towarzystwa, rozpiera go energia, głównie imprezuje, jest gniewne... zareagujmy – zaznacza dr n. med. Aleksandra Lewandowska

Dzieci w sieci

Świat on-line wpłynął na to, w jaki sposób spędzamy czas wolny. Duża część naszego życia przeniosła się do Internetu, co jest szczególnie zauważalne wśród dzieci i młodzieży. Nadmierne korzystanie z technologii cyfrowej to jednocześnie przyczyna i skutek problemów. Wpływa negatywnie na relacje społeczne poprzez wycofanie, pojawienie się problemów szkolnych i zdrowotnych.

 

Sygnałem alarmowym, który powinien wzbudzić niepokój, jest wydłużanie przez dziecko czasu korzystania z multimediów, przez co zaniedbane zostają inne aktywności. Próby wprowadzenia zasad, podejmowane przez rodziców spotykają się z silnym protestem ze strony dziecka. Pojawiają się objawy odstawienia, pobudzenie, drażliwość, niepokój.